未整理-006

公開日: : 最終更新日:2019/02/05 未分類

・ オイラーの公式

\begin{eqnarray}
e^{ix} &=& \cos x +i\sin x \\
\end{eqnarray}

$I(a) = \int e^{iax} dx$ とする

1. $I(a)$ の積分を求め, $\int \cos ax\ dx ,\ \int \sin ax\ dx$を求めよ。

解答

\begin{eqnarray}
I(a)=\int e^{iax} dx =\int (\cos ax +i \sin ax)\ dx \\
\end{eqnarray}

を利用する。

\begin{eqnarray}
\int e^{iax} dx &=& \frac{1}{ia}e^{iax} \\
\\
&=& \frac{1}{ia}(\cos ax +i \sin ax) \\
\\
&=& \frac{1}{ia}(\cos ax +i \sin ax) \times \frac{i}{i} \\
\\
&=& -\frac{i}{a}(\cos ax +i \sin ax) \\
\\
&=& \frac{1}{a} \sin ax +i \left( -\frac{1}{a} \cos ax \right)
\end{eqnarray}

一方、

\begin{eqnarray}
\int (\cos ax +i \sin ax)\ dx &=& \int \cos ax\ dx +i \int \sin ax\ dx
\end{eqnarray}

であるから

\begin{eqnarray}
&\mbox{実部 :}&\ \int \cos ax\ dx = \frac{1}{a} \sin ax \\
&\mbox{虚部 :}&\ \int \sin ax\ dx = -\frac{1}{a} \cos ax
\end{eqnarray}

となる。

2. $I(a) = \int e^{iax} dx$ の両辺を$a$で微分することにより, $\int x \cos ax\ dx ,\ \int x \sin ax\ dx$を求めよ。

解答

\begin{eqnarray}
\frac{\diff}{\diff a} \left[ I(a)\right] = \frac{\diff}{\diff a} \left[ \int e^{iax} dx \right] =\frac{\diff}{\diff a} \left[ \int (\cos ax +i \sin ax)\ dx \right]\\
\end{eqnarray}

を利用する。

\begin{eqnarray}
\frac{\diff}{\diff a} \left[ \int e^{iax} dx \right] &=& \int \frac{\diff}{\diff a} \left( e^{iax}\right) dx \\
\\
&=& \int (ix)\ e^{iax} dx \\
\\
&=& i \int x e^{iax} dx \\
\\
&=& i \left( x \frac{1}{ia} e^{iax} – \int \frac{1}{ia} e^{iax} dx \right)\\
\\
&=& \frac{x}{a} e^{iax} – \frac{1}{a} \int e^{iax} dx\\
\\
&=& \frac{x}{a} e^{iax} – \frac{1}{a} \frac{1}{ia} e^{iax} \\
\\
&=& \left( \frac{x}{a}+ \frac{i}{a^2} \right) e^{iax} \\
\\
&=& \left( \frac{x}{a}+ \frac{i}{a^2} \right) (\cos ax +i \sin ax) \\
\\
&=& \frac{x}{a} \cos ax + \frac{x}{a} i \sin ax + \frac{i}{a^2} \cos ax +\frac{i}{a^2} i \sin ax \\
\\
&=& \frac{x}{a} \cos ax – \frac{1}{a^2} \sin ax + i \left( \frac{1}{a^2} \cos ax + \frac{x}{a} \sin ax \right)
\end{eqnarray}

一方、

\begin{eqnarray}
\frac{\diff}{\diff a} \left[ \int (\cos ax +i \sin ax)\ dx \right] &=& \int \frac{\diff}{\diff a} \left( \cos ax \right) \ dx + i \int \frac{\diff}{\diff a} (\sin ax)\ dx \\
\\
&=& \int x (-\sin ax)\ dx + i \int x \cos ax\ dx \\
\\
&=& -\int x \sin ax\ dx + i \int x \cos ax\ dx \\
\end{eqnarray}

であるから

\begin{eqnarray}
&\mbox{実部 :}&\ \int x \sin ax\ dx = \frac{1}{a^2} \sin ax -\frac{x}{a} \cos ax\\
&\mbox{虚部 :}&\ \int x \cos ax\ dx = \frac{1}{a^2} \cos ax + \frac{x}{a} \sin ax
\end{eqnarray}

となる。

3. $I(a) = \int e^{iax} dx$ の両辺を$a$で二階微分することにより, $\int x^2 \cos ax\ dx ,\ \int x^2 \sin ax\ dx$を求めよ。

解答

\begin{eqnarray}
\frac{\diff ^2}{\diff a^2} \left[ I(a)\right] = \frac{\diff^2}{\diff a^2} \left[ \int e^{iax} dx \right] =\frac{\diff^2}{\diff a^2} \left[ \int (\cos ax +i \sin ax)\ dx \right]\\
\end{eqnarray}

を利用する。

\begin{eqnarray}
\frac{\diff^2}{\diff a^2} \left[ \int e^{iax} dx \right] &=& \int \frac{\diff^2}{\diff a^2} \left( e^{iax}\right) dx \\
\\
&=& \int (ix)^2\ e^{iax} dx \\
\\
&=& – \int x^2 e^{iax} dx \\
\\
&=& – \left( x^2 \frac{1}{ia} e^{iax} – \int 2x \frac{1}{ia} e^{iax} dx \right)\\
\\
&=& – \left( \frac{x^2}{ia} e^{iax} – \frac{2}{ia} \int x e^{iax} dx \right)\\
\\
&=& -\frac{x^2}{ia} e^{iax} + \frac{2}{ia} \int x e^{iax} dx \\
\\
&=& -\frac{x^2}{ia} e^{iax} + \frac{2}{ia} \left( x \frac{1}{ia} e^{iax} – \int \frac{1}{ia} e^{iax} dx \right)\\
\\
&=& -\frac{x^2}{ia} e^{iax} + \frac{2}{ia} \frac{x}{ia} e^{iax} – \frac{2}{ia} \frac{1}{ia} \int e^{iax} dx \\
\\
&=& -\frac{x^2}{ia} e^{iax} – \frac{2x}{a^2} e^{iax} + \frac{2}{a^2} \frac{1}{ia} e^{iax} \\
\\
&=& \frac{ix^2}{a} e^{iax} – \frac{2x}{a^2} e^{iax} – \frac{2i}{a^3} e^{iax} \\
\\
&=& \left( \frac{ix^2}{a}- \frac{2x}{a^2} – \frac{2i}{a^3} \right) e^{iax}\\
\\
&=& \left( \frac{ix^2}{a}- \frac{2x}{a^2} – \frac{2i}{a^3} \right) (\cos ax +i \sin ax)\\
\\
&=& \left[ \left( \frac{x^2}{a} – \frac{2}{a^3} \right) i – \frac{2x}{a^2} \right] \cos ax + \left[ \left( \frac{x^2}{a} – \frac{2}{a^3} \right) i – \frac{2x}{a^2} \right] i \sin ax \\
\\
&=& -\frac{2x}{a^2} \cos ax – \left( \frac{x^2}{a} – \frac{2}{a^3} \right) \sin ax + i \left[ \left( \frac{x^2}{a} – \frac{2}{a^3} \right) \cos ax – \frac{2x}{a^2} \sin ax \right]
\end{eqnarray}

一方、

\begin{eqnarray}
\frac{\diff^2}{\diff a^2} \left[ \int (\cos ax +i \sin ax)\ dx \right] &=& \int \frac{\diff^2}{\diff a^2} \left( \cos ax \right) \ dx + i \int \frac{\diff^2}{\diff a^2} (\sin ax)\ dx \\
\\
&=& \int x^2 (-\cos ax)\ dx + i \int x^2 (-\sin ax)\ dx \\
\\
&=& -\int x^2 \cos ax\ dx + i \left( – \int x^2 \sin ax\ dx \right)\\
\end{eqnarray}

であるから

\begin{eqnarray}
&\mbox{実部 :}&\ \int x^2 \cos ax\ dx = \frac{2x}{a^2} \cos ax + \left( \frac{x^2}{a} – \frac{2}{a^3} \right) \sin ax\\
&\mbox{虚部 :}&\ \int x^2 \sin ax\ dx = \frac{2x}{a^2} \sin ax – \left( \frac{x^2}{a} – \frac{2}{a^3} \right) \cos ax
\end{eqnarray}

となる。

4. 積分$\int x^n \cos ax\ dx ,\ \int x^n \sin ax\ dx$を$I(a)$を用いて表わせ。

解答

\begin{eqnarray}
\frac{\diff ^n}{\diff a^n} \left[ I(a)\right] &=& \frac{\diff^n}{\diff a^n} \left[ \int e^{iax} dx \right] \\
\\
&=& \int \frac{\diff ^n}{\diff a^n} e^{iax} dx \\
\\
&=& \int (ix)^n e^{iax} dx \\
\\
&=& (i)^n \int x^n e^{iax} dx \\
\\
&=& (i)^n \int x^n (\cos ax +i \sin ax)\ dx \\
\\
&=& (i)^n \left( \int x^n \cos ax\ dx +i \int x^n \sin ax\ dx \right)
\end{eqnarray}

従って、

\begin{eqnarray}
\left( \int x^n \cos ax\ dx +i \int x^n \sin ax\ dx \right) &=& \frac{1}{(i)^n} \frac{\diff ^n}{\diff a^n} \left[ I(a)\right] \\
\\
&=& (-i)^n\frac{\diff ^n}{\diff a^n} \left[ I(a)\right] \\
\end{eqnarray}

となる。
\begin{eqnarray}
&\mbox{実部 :}&\ \int x^n \cos ax\ dx = Re \left[ (-i)^n\frac{\diff ^n}{\diff a^n} \left[ I(a)\right] \right]\\
&\mbox{虚部 :}&\ \int x^n \sin ax\ dx = Im \left[ (-i)^n\frac{\diff ^n}{\diff a^n} \left[ I(a)\right] \right]\\
\end{eqnarray}

と表される。

5. $I(a,b) = \int e^{(b+ia)x} dx$ とする。$I(a,b)$をつかって$\int e^{bx} \cos ax\ dx ,\ \int e^{bx} \sin ax\ dx$を求めよ。

解答

\begin{eqnarray}
I (a,b)=\int e^{(b+ia)x} dx &=& \int e^{bx}\ e^{iax} dx
\end{eqnarray}

を利用する。

\begin{eqnarray}
\int e^{(b+ia)x} dx &=& \frac{1}{b+ia} e^{(b+ia)x} \\
\\
&=& \frac{1}{b+ia} e^{bx}e^{iax} \\
\\
&=& \frac{1}{b+ia} \frac{b-ia}{b-ia} e^{bx}e^{iax} \\
\\
&=& \frac{b-ia}{b^2+a^2} e^{bx}e^{iax} \\
\\
&=& \frac{b-ia}{a^2+b^2} e^{bx}(\cos ax +i \sin ax) \\
\\
&=& \frac{e^{bx}}{a^2+b^2} \left[ (b-ia)(\cos ax +i \sin ax) \right]\\
\\
&=& \frac{e^{bx}}{a^2+b^2} ( b\cos ax +i b\sin ax – i a \cos ax +a \sin ax ) \\
\\
&=& \frac{e^{bx}}{a^2+b^2} (b\cos ax +a \sin ax ) +i \left[ \frac{e^{bx}}{a^2+b^2} (b\sin ax – a \cos ax) \right]
\end{eqnarray}

一方、

\begin{eqnarray}
\int e^{bx}\ e^{iax} dx &=& \int e^{bx}\ (\cos ax +i \sin ax) dx\\
\\
&=& \int e^{bx}\cos ax\ dx+i \int e^{bx}\ \sin ax\ dx\\
\end{eqnarray}

であるから

\begin{eqnarray}
&\mbox{実部 :}&\ \int e^{bx}\cos ax\ dx = \frac{e^{bx}}{a^2+b^2} (b\cos ax +a \sin ax ) \\
&\mbox{虚部 :}&\ \int e^{bx}\sin ax\ dx = \frac{e^{bx}}{a^2+b^2} (b\sin ax – a \cos ax)
\end{eqnarray}

となる。

注) このページは物理な内容を淡々と描くものです。過度な期待はしないで下さい。

ad

関連記事

未整理-007

・ 部分積分法の証明 2つの関数$f(x),\ g(x)$について 2つの関数の

記事を読む

未整理-009

・ 等速円運動〜角運動量保存 質量 $m$ の物体が半径 $r$ 速さ $v$ の等速

記事を読む

未整理-005

・ オイラーの公式 オイラーの公式 \begin{eqnarray} e^{i

記事を読む

未整理-008

・ 自由落下〜エネルギー保存則 図のように上向きを正に軸を取ると、運動方程式は

記事を読む

未整理-010

・ 等速円運動 〜 速度・加速度 半径 $r_0$ 角速度 $\displayst

記事を読む

未整理-012

・ ニュートンが初めに提唱した運動方程式の形について ニュートンが初めに提唱した運動方程式

記事を読む

未整理-011

・ 等速円運動 〜 位置ベクトル $\vec{r}$, 速度ベクトル $\vec{v}$, 加速度ベ

記事を読む

未整理-004

・ 積分計算 - 無限長ソレノイド - \begin{eqnarray} \displa

記事を読む

ad

ad

ガンマ関数

問題 ガンマ関数$\Gamma (z)$は \begin{eq

偏微分の関係式の導出

問題 以下の関係式を導出せよ。 (1) $\display

球の表面に一様に帯電した球が作る電場

問題 一様な面密度$\sigma$で球表面に帯電した半径$R$の

一様に帯電した球が作る電場

問題 一様な電荷密度$\rho$で帯電した半径$R$の球がある。

無限に長い直線に分布する電荷が作る電場

問題 単位長さあたりの電気量(線密度)が$\rho$である無限に

→もっと見る

PAGE TOP ↑